Jakiś czas temu podzieliłam się z Wami kilkoma głównymi zasadami gramatycznymi, które różnią się w AmE i w BrE. Języki te różnią się między sobą także słownictwem i zapisem tegoż, dlatego dziś przejdziemy się przez ważniejsze i ciekawsze przykłady, zobaczymy jak można popełnić gafę myląc ze sobą słówka oraz może znajdziemy jakieś zasady rozpoznania AmE od BrE.
1. Słowa i idiomy
Pants with suspenders!
Zazwyczaj kojarzymy różnice pomiędzy BrE i AmE głównie z konkretnych słów, które są używane w różnych znaczeniach, lub różnych słów dla tej samej rzeczy. Poniżej kilka najpopularniejszych przykładów:
 UK |
 USA |
| taxi | cab |
| flat | apartment |
| chemist’s | drugstore |
| toilet | restroom |
| trousers | pants |
| lift | elevator |
| autumn | fall |
| pavement | sidewalk |
| cinema | theater |
Teoretycznie obie strony z reguły znają brytyjski/amerykański odpowiednik i zrozumieją nas bez problemu, należy jednak być ostrożnym, co ładnie zobrazuje nam przykład z podtytułu.
„Pants and suspenders” po amerykańsku oznacza po prostu „spodnie i szelki”, jednak po brytyjsku „pants” to bielizna (konkretnie majtki), natomiast „suspenders” to nie tylko szelki ale także pas do pończoch. Jest więc ryzykowne używanie słowa „pants” w kontekście spodni w Wielkiej Brytanii 😉
Idiomy
Co kultura to różne związki frazeologiczne. Logiczne jest więc że te brytyjskie ewoluowały z czasem istnienia w innej, nowej kulturze. Poniżej podaję kilka przykładów idiomów, które brzmią trochę lub zupełnie inaczej w UK i w USA:
| UK |
USA |
 PL |
| Take it with a pinch of salt | Take it with a grain of salt | Traktować z przymrużeniem oka |
| A skeleton in the cupboard | A skeleton in the closet | Trup w szafie |
| (throw/put) a spanner in the works | (throw) a monkey wrench into sth | (rzucać) kłody pod nogi |
| A drop in the ocean | A drop in the bucket | Kropla w morzu |
| A know-all | A know-it-all | (ktoś, kto) pozjadał wszystkie rozumy |
2. Różnice w pisowni
Można powiedzieć, że osobą odpowiedzialną za całe to zamieszanie jest Noah Webster (tak, tak, ten Webster od słownika Merriam-Webster). W 1828 roku został opublikowany słownik jego autorstwa, który standaryzował pisownię amerykańską. Głównym założeniem było uproszczenie pisowni w stosunku do wymowy. W ten sposób powstało kilka głównych zasad, którymi dziś się kierujemy przy amerykańskim zapisie.
Colourful or colorful?
Pierwszą różnicą w pisowni, która rzuca się w oczy jest „our” (w BrE) kontra „ur” (w AmE).
| UK |
USA |
| colour | color |
| labour | labor |
| favourite | favorite |
Końcówka -re i -er
Brytyjskie słowa kończące się na zgłoskę -re zostały przekształcone tak by zapis był bardziej intuicyjny – a więc kończą się na -er w AmE
| UK |
USA |
| centre | center |
| litre | liter |
| fibre | fiber |
Bałagan z -ise/-ize
Amerykańska pisownia uprościła też zapis słów, które w Brytyjskiej wersji języka można zapisywać z końcówką -ise oraz -ize.
| UK |
USA |
| realize/realise | realize |
| criticise/criticize | criticize |
Uproszczenie -oe/-ae do -e
Brytyjska pisownia -ae (æ ), czasem też: -oe, odnosi się do dawnej zgłoski, która już nie używana jako osobna litera pozostała w brytyjskim alfabecie w języku pisanym. W wersji amerykańskiej oczywiście została uproszczona do samego -e.
| UK |
USA |
| encyclopedia | encyclopaedia |
| estrogen | oestrogen |
| medieval | mediaeval |
Pisownia języka angielskiego jest dosyć skomplikowana. Jest to spowodowane przez niezwykle dużo wpływów językowych z zewnątrz. Widzimy jednak, jak język ewoluuje i, że uproszczenia mogą zostać przyjęte za normę – tak jak stało się to w przypadku amerykańskiej wersji angielskiego. Mam nadzieję, że znajomość różnic pomoże Wam zachować higienę językową i dbałość o to, by nie mylić w jednym tekście różnych wariantów pisowni (więcej o tym w poprzednim wpisie na temat różnic pomiędzy BrE i AmE).
Stay awesome 🙂
Justyna